In oktober 2008 verscheen er op een mailinglijst voor cryptografen een artikel (een zogeheten ‘white paper’) met de titel: ‘Bitcoin: A Peer-to-Peer Electronic Cash System’. Het document is geschreven onder het pseudoniem Satoshi Nakamoto en schetst in slechts negen pagina’s een geheel nieuw geldsysteem.
Nakamoto verliet het project eind 2010 en gaf zijn ware identiteit nooit prijs. De uitvinder van Bitcoin wist meerdere bestaande concepten en technologieën te combineren in een nieuwe digitale munt. Hiermee loste hij onder andere het double-spending probleem op. Hoewel Nakamoto de uitvinder is van de bitcoin, is hij niet de uitvinder van wat we nu ‘cryptovaluta’ noemen. Al in 1998 beschreef de cyberpunk Wei Dai een geldsoort op basis van cryptografie.
Wat is bitcoin en hoe werkt het?
- Wat is bitcoin?
- Hoe werkt Bitcoin?
- Wie heeft Bitcoin bedacht?
- Is Bitcoin veilig?
- Hoe kom je aan bitcoins?
- Hoeveel bitcoins zijn er?
- Wat maakt Bitcoin zo speciaal?
- Hoe begin je met bitcoins?
Inhoud
Wat is bitcoin?
Bitcoin is een digitale munteenheid die speciaal is ontworpen als geld voor het internet. Transacties met bitcoins worden geverifieerd en geregistreerd via een proces dat ‘bitcoin mining’ wordt genoemd. Het mining proces creëert ook weer nieuwe bitcoins, waardoor inflatie optreedt zonder hulp van een centrale bank of autoriteit. Op speciale handelsbeurzen is het mogelijk om euro’s om te wisselen voor bitcoins. Net als traditionele valuta kunnen bitcoins gebruikt worden voor verschillende doeleinden, bijvoorbeeld als betaalmiddel of als een waarde-opslagmiddel.
Om een transactie uit te kunnen voeren, dient een gebruiker aan te tonen dat hij de eigenaar is van een bepaald adres. Bij het aanmaken van een wallet krijg je een zogenaamde public- en private key. De public key vormt de basis voor een bitcoinadres, hierop kun je bitcoins ontvangen. De private key dient gebruikt te worden als je bitcoins van jouw adres naar iemand anders wilt sturen. De meeste wallets vragen bijvoorbeeld je ingestelde wachtwoord als je een transactie wilt versturen. Private keys zijn er in verschillende vormen, de meest gangbare vorm op dit moment is de zogenaamde recovery seed. Deze seed bestaat uit twaalf of vierentwintig woorden en geven je altijd toegang tot jouw munten.
Een bitcoin wallet is te vergelijken met een sleutelhanger waaraan belangrijke sleutels hangen om transacties mee uit te kunnen voeren. Bitcoin is een ingewikkelde nieuwe technologie: om het helemaal te begrijpen zul je het een tijd moeten bestuderen. In het volgende kopje gaan we dieper in hoe bitcoin precies werkt achter de schermen.
Zie ook onze pagina’s over:
Hoe werkt Bitcoin?
Bitcoin werkt op basis van de blockchaintechnologie. Een blockchain is een chronologische keten van transactiedata die vrijwel niet te veranderen is. Bij bitcoin worden alle transacties gemiddeld iedere tien minuten gebundeld en verwerkt in een blok. Zo’n blok wordt toegevoegd aan de bestaande keten van blokken en zo ontstaat er een blockchain.
Een blockchain is te vergelijken met een reguliere database. Zo kan een blockchain gebruikt worden om bijvoorbeeld rekeningnummers bij te houden en het daarbij correspondeerde saldo. Op een essentieel punt verschilt een blockchain echter met een reguliere database. De manier waarop data wordt opgeslagen en vooral waar is totaal anders. Bij bitcoin kan iedereen een kopie van alle transacties downloaden en deze opslaan op zijn computer. Zo’n computer die de hele transactiegeschiedenis bijhoudt en update noemen we een full node. Dit maakt de blockchain een gedistribueerd grootboek.
Nodes zijn belangrijk is een decentraal netwerk zoals dat van Bitcoin, ze verifiëren namelijk transacties voor miners voordat zij deze in een blok bundelen en toevoegen aan de blockchain. Doordat de transactiegeschiedenis van bitcoin op tienduizenden computers wordt opgeslagen is het onmogelijk om het netwerk stop te zetten. Er is geen single point of failure.
In de begindagen van bitcoin waren miners gewoon consumenten die met hun computers wiskundige puzzels oplosten. Inmiddels is de mining markt geprofessionaliseerd en zijn miners verenigd in zogenaamde pools. Met ASIC’s (Application Specific Integrated Circuit) lossen zij inmiddels extreem ingewikkelde puzzels. Wie het eerste de puzzel oplost mag een nieuw blok dus aan de blockchain toevoegen en krijgt als beloning 12,5 nieuwe bitcoins. Hiermee wordt de rol van de centrale bank (die normaal de geldcreatie regelt) vervangen.
Wie heeft Bitcoin bedacht?
In de inleiding van deze pagina hadden we het er al kort over. Satoshi Nakamoto is de uitvinder van bitcoin en beschreef zijn idee in de bitcoin white paper. Nakamoto combineerde verschillende eerdere uitvindingen als b-money en HashCash om een volledig gedecentraliseerd elektronisch cash-systeem te creëren dat niet afhankelijk is van een centrale autoriteit. De belangrijkste innovatie was om een gedistribueerd rekensysteem (een zogenaamd “Proof-of-Work” -algoritme) te gebruiken om elke tien minuten een wereldwijde ‘verkiezing’ uit te voeren, zodat het gedecentraliseerde netwerk tot consensus kon komen over de staat van transacties. Hiermee wordt het double-spend probleem opgelost.
Het bitcoinnetwerk is in 2009 opgestart, gebaseerd op de white paper die Nakamoto eerder publiceerde en sindsdien verbetert door tientallen programmeurs. De implementatie van het Proof-of-Work-algoritme (mining) dat veiligheid en veerkracht biedt voor bitcoin is exponentieel toegenomen en overschrijdt nu de gecombineerde verwerkingskracht van ‘s werelds beste supercomputers.
In 2011 verdween Nakamoto en liet de verantwoordelijkheid om bitcoin verder te ontwikkelen over aan een groep vrijwilligers. De identiteit achter het pseudoniem werd nooit onthult. Het is belangrijk om te beseffen dat noch Satoshi, noch iemand anders, macht heeft over het netwerk. Het systeem is volledig openbaar en kan door iedereen worden bekeken. Bitcoin heeft geen geheimen.
De identiteit van de bedenker doet er in de praktijk ook weinig toe. Weet jij wie de uitvinder van het wiel is? Nee, maar toch wordt het gebruikt door miljarden mensen op de wereld. Doordat de software van bitcoin open source is kan iedereen de werking ervan inzien.
Is Bitcoin veilig?
Het protocol achter bitcoin is gebouwd op cryptografie. Het netwerk van de digitale munt is nog nooit gekraakt en ook nog nooit voor de gek gehouden. Is bitcoin dan niet te hacken? Jawel, alles is te hacken, zelfs bitcoin. De verhalen waar de media praat over ‘bitcoin is gehackt’ kloppen echter niet. Beurzen die bitcoins verhandelen zijn in het verleden wel bestolen maar de bitcoin zelf, ofwel het protocol is nooit gekraakt.
Kenners praten liever over ‘zekerheid’. Dit zit zo: hoe ouder een transactie in het netwerk is, hoe dieper deze in de blockchain zit. Om een transactie in een blok te veranderen dien je minstens vijftig procent van de rekenkracht van het gehele netwerk in handen te hebben. Hoewel dit in theorie mogelijk is, zijn er op dit moment geen bedrijven of andere organisaties die zoveel rekenkracht kunnen leveren als het netwerk van bitcoin.
In de afbeelding hierboven is een deel van de blockchain gevisualiseerd. Zoals je ziet zijn de blokken ook genummerd. Elk nieuw blok dat gevonden wordt, heeft een verwijzing naar het blok voor hem. Als je een transactie in het laatste blok hebt zitten, is de kans dat deze veranderd kan worden immens klein, toch wachten we bij het accepteren van grote bedragen liever op een transactie die drie blokken ‘diep’ zit.
Hoe kom je aan bitcoins?
De meest eenvoudige manieren om aan bitcoins te komen zijn:
- Voor werkzaamheden bitcoins accepteren
- Het minen van bitcoins met speciale hardware
- Aanschaffen van bitcoins bij een broker
Het accepteren van bitcoins
Ben je ondernemer? Dan kun je gewoon bitcoins accepteren voor de goederen of diensten die je levert. Er zijn zelfs initiatieven die helpen met het accepteren van bitcoins. Zo zijn er in Arnhem meer dan honderd winkeliers die naast de euro ook bitcoin accepteren. Dit initiatief staat bekend als: Arnhem Bitcoinstad. Naast Arnhem zijn er ook andere steden die soortgelijke projecten hebben georganiseerd, waaronder Gent en Ieper in België.
Als medewerker kun je misschien jouw werkgever overtuigen om je salaris (deels) in bitcoin uit te laten betalen. Een bekend handelskantoor uit Nijmegen nam hierin het voortouw. Zij kwamen eerder in het nieuws door al hun medewerkers deels in cryptovaluta uit te betalen. Een primeur bleek later. Of u kunt handelen met handelsrobots zoals de bitcoin trader.
Minen van bitcoins
De zoekterm ‘bitcoin mining’ doet het ongetwijfeld goed bij de grote zoekmachines van de wereld. Het bijhouden van het bitcoin grootboek en daarvoor bitcoins krijgen is iets dat veel mensen aanspreekt. Echter is het minen van bitcoins inmiddels niet meer voor de gemiddelde consument.
Wie geld wilt verdienen met het minen van bitcoins heeft een budget van honderden duizenden euro’s nodig en de kans op break-even (quitte draaien) is daarmee nog geen eens zeker. In China zijn er mining farms ontstaan die inmiddels serieuze bedrijven zijn geworden met tientallen medewerkers.
Kopen van bitcoins
Naast bovenstaande opties is de meest eenvoudige manier om bitcoins te verkrijgen ze te kopen bij speciale handelskantoren. Deze kantoren noem we ‘bitcoin brokers’. In Nederland (en België) heb je een ruime keuze. Zie voor het kopen van digitale munten onze uitgebreide Koopwijzer. Per munt wordt er uitgelegd waar je om moet letten en hoe het aankoopproces in elkaar zit.
Hoeveel bitcoins zijn er?
Er wordt vaak geschreven dat er maximaal 21 miljoen bitcoins in omloop komen, maar klopt dat eigenlijk wel? Zoals eerder beschreven op deze pagina wordt er om de tien minuten een blok gevonden en verwerkt. Bij het vinden van een blok krijgt de blok vinder (de miner) ook nieuwe bitcoins. Op moment van schrijven krijgt een miner 12,5 nieuwe bitcoins per blok, maar dit is niet altijd zo geweest. Om de uitgave van nieuwe bitcoins beter te begrijpen gaan we een stukje terug in het verleden.
Op 3 januari 2009 werd het eerste bitcoin blok gemined, het zogenaamde genesis block, door Hal Finney en Satoshi Nakamoto. Bij het minen van dit blok kwamen er 50 nieuwe bitcoins in omloop. Het aantal bitcoins dat in omloop wordt gebracht per blok, wordt om de 210.000 blokken gehalveerd, ongeveer elke vier jaar.
Als we doorrekenen krijgen we geen rond getal maar net iets minder bitcoins dan 21 miljoen. Het precieze getal is: 20.999.999,9769. Los daarvan zijn er natuurlijk al erg veel bitcoins verloren gegaan. Dit komt doordat mensen hun private key verliezen en daarmee de toegang tot hun bitcoinadres en het recht van versturen.
Wat maakt Bitcoin zo speciaal?
Bitcoin is speciaal omdat het de allereerste cryptovaluta was. Inmiddels is de bitcoin naam uitgegroeid tot een wereldwijd fenomeen dat vrijwel iedereen op de wereld kent. Vergelijkbaar met merken als Apple, Coca-Cola en Zalando.
Naast de bitcoin zijn er ook andere cryptomunten bijgekomen, zoals de litecoin en monero. Ondanks dat deze munten in technisch opzicht misschien beter zijn dan de bitcoin, zijn ze niet meer waard. Dit komt mede doordat bitcoin een echte ‘brand’ (als in een merk) is geworden. Maar de waarde van bitcoin komt ook uit een ander aspect. Het bitcoinnetwerk, dat bestaat uit duizenden computers verdeeld over de hele wereld, zorgt voor een netwerk dat extreem veilig is.
De Bitcoin-blockchain is de grootste en veiligste blockchain in de wereld. Er is geen enkel land dat zoveel rekenkracht kan leveren en geen andere cryptovaluta komt hiervan in de buurt. Dit maakt bitcoin veilig en ‘zeker’.
Hoe begin je met bitcoins?
Dit was het einde van deze uiteenzetting! We hopen dat je een stuk wijzer bent geworden en even enthousiast bent over bitcoin als ons. Wil je zelf beginnen met het handelen in cryptocurrencies? Bekijk dan onze cryptovaluta Koopwijzer en leer stap-voor-stap hoe je een wallet aanmaakt en hoe je jouw eerste cryptomunten aanschaft.
YouTube video
Onderstaande video is gemaakt door een paar crypto-enthousiastelingen. Wil je nog meer leren over bitcoin? Dan is de aflevering ‘Het Bitcoin-evangelie‘ van VPRO Tegenlicht een absolute aanrader.